به نقل از «ایسنا»

موسویان: برجام مسیری برای دستیابی به صلح و ثبات در منطقه است

تاریخ انتشار: ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۳۸۷۴۷

سید حسین موسویان، دیپلمات پیشین کشورمان در مقاله‌ای در نشریه رسپانسیبل استیت کرافت آمریکا گفت: سیاست جو بایدن رییس جمهوری آمریکا در مورد " نه توافق با ایران و نه بحران" پایدار نیست.

به گزارش ایسنا، متن مقاله سید حسین موسویان دیپلمات پیشین کشورمان به شرح زیر است:

درماه می ۲۰۱۸ دونالد ترامپ از برجام خارج شد و رئیس‌جمهور بایدن هم تا کنون نتوانسته آن را احیا کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

دولت بایدن هنوز به یک تصمیم سیاسی برای نهایی کردن مذاکرات برجام نرسیده است چون از یک طرف می‌گوید برجام روی میز نیست و از طرف دیگر می‌گوید دیپلماسی بهترین گزینه است. این سیاست اشتباه است.

از سپتامبر ۲۰۲۲ به بعد مذاکرات هسته‌ای در بن‌بست است. شائبه استفاده تسلیحات ایرانی در جنگ اوکراین توسط دولت روسیه و ناآرامی‌های داخلی ایران بعد از مرگ مهسا امینی، تمرکز دولت‌های آمریکا و اروپا را نسبت به احیاء برجام تغییر داد. در ماه اوت ۲۰۲۲، جوزپ بورل هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اروپا اعلام کرد که متن احیاء برجام نهایی شده و آماده امضاء است. هرچند دولت ایران در آن مقطع آماده پذیرش متن نبود، اما تهران اخیرا برای توافق در مورد همان متن آمادگی خود را نشان داده است.

ایران و آمریکا جزئیات تبادل زندانیان سیاسی را هم نهایی کرده‌اند. منتهی آمریکا از امضاء آن طفره می‌رود چون به موجب این توافق حدود ۷ میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه شده ایران آزاد می‌شود. علاوه بر آن، در صورت احیاء برجام و طبق قطعنامه ۲۲۳۱، در اکتبر امسال محدودیت‌های موشکی و پهپادی علیه ایران برداشته خواهد شد و دولت بایدن باید برای اخذ مصوبه کنگره برای رفع بخشی از تحریم‌ها هم اقدام کند.

آزاد سازی پول‌های ایران و رفع تحریم‌ها علیه ایران، می‌تواند به ابزاری در دست جمهوری‌خواهان تبدیل شود تا بایدن و دموکرات‌ها را مورد حملات سیاسی قرار دهند. از طرف دیگر تاخیر در توافق هسته‌ای هم عواقبی دارد چون ایران به این توانمندی رسیده که ظرف دو سه هفته از نقطه گریز هسته‌ای عبور کند.

این واقعیات، دولت بایدن را در شرایط سردرگمی قرار داده است. ممکن است مایل به یک توافق موقت باشند تا نه بحران ایجاد شود و نه توافق کاملی برای احیاء برجام صورت گیرد. این وضعیت با سیاست "نه توافق و نه بحران" فعلی دولت بایدن تطبیق خواهد داشت.

در عین حال سه سناریو در این زمینه محتمل است:

سناریو اول: توافق موقت یا پلان ب: در این سناریو احتمالا آمریکا در مقابل رفع تحریم‌های حداقلی، خواسته‌های حداکثری همچون تعلیق غنی‌سازی سطح بالا و کاهش ذخائر اورانیوم غنی شده ایران را خواهد داشت. به همین دلیل ایران قبلا توافق موقت را رد کرده است چون ابزار چانه زنی خود را از دست خواهد داد. در سناریوی توافق موقت، واقع بینانه‌تر این است که درخواست بیشتر از ایران در مقابل امتیاز بیشتر به ایران باشد. برای ایران رفع تحریم‌های بانکی و نفتی مهم است و برای آمریکا و اروپا کاهش ذخیره و سطح غنی‌سازی و اجرای پروتکل الحاقی تا از صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران مطمئن باشند. در هر صورت این سناریو جواب نخواهد داد چون اولا پایدار نخواهد بود و ثانیا آمریکا هم تحریم‌های اساسی را در قالب توافق موقت برنمی‌دارد و لذا ایران هم زیر بار نمی‌رود.

سناریو دوم اینکه، اروپایی‌ها بخواهند از مکانیزم ماشه برای بازگرداندن همه تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران استفاده کنند. اخیرا سه کشور اروپایی با سایر ۱۰ عضو غیر دائم شورای امنیت در مورد مکانیزم ماشه جلسه داشته‌اند. این سناریوی پرریسک و خطرناکی است. چون در این صورت ایران هم ممکن است از معاهده هسته‌ای ان پی تی خارج شود و هرگونه حمله نظامی، موجب تغییر همه محاسبات امنیتی ایران شده و برای بازدارندگی، بمب هسته‌ای هم بسازد. البته حمله نظامی به ایران عواقبی بسیار سهمگین‌تر از حملات آمریکا به افغانستان و عراق خواهد داشت. ضمن اینکه درگیری نظامی بین ایران و غرب، موجب به حاشیه رفتن جنگ اوکراین خواهد شد. البته این نکته هم قابل توجه است که در شرایط فعلی روابط اروپا و ایران به طور بی‌سابقه‌ای خراب است. از این رو در صورت اقدام اروپا برای استفاده از مکانیزم ماشه، در واقع آنها آخرین میخ را بر تابوت روابط ایران و غرب خواهند کوبید.

اما سناریو سومی، وجود دارد که بهترین گزینه است و آن اینکه آمریکا و ایران گفت‌وگوهای مستقیم را آغاز، اقدامات اعتمادساز متقابل را شروع و در مورد احیاء برجام و تبادل زندانیان توافق کنند. اخیرا ایران به آژانس اجازه داده که دوربین‌ها را در برخی از مکان‌ها مجدد نصب کنند. این نوع اقدامات اعتمادساز خوب است به شرطی که آمریکا و قدرت‌های جهانی هم حسن نیت متقابل و متوازن انجام دهند.

در مسیر این روند بهتر است، گفت‌وگوهای منطقه‌ای در مورد موضوعات منطقه‌ای بین هشت کشور خلیج فارس نیز آغاز شود. تصمیم ایران و عربستان برای بهبود روابط، یک فرصت طلایی را به وجود آورده که هشت کشور حاشیه خلیج فارس گفت‌وگوها برای ایجاد سیستم همکاری و امنیت جمعی در خلیج فارس را آغاز کنند. چنین همکاری‌هایی موجب تامین امنیت انرژی و دریانوردی در حوزه خلیج فارس شده، روابط ایران و اعراب را بهبود می‌بخشد و به حل بحران‌های یمن، سوریه، لبنان و عراق کمک می‌کند.

خانم روزماری دیکارلو معاون دبیرکل سازمان ملل گفته است: "برجام سنگ بنای عاری سازی هسته‌ای و نمونه‌ای است که نشان می‌دهد صلح را می‌توان با دیالوگ و دیپلماسی بدست آورد". لذا باید برجام را مسیری برای دستیابی صلح و ثبات در منطقه دانست. پنج سال بعد از اشتباه استراتژیک ترامپ با خروج از برجام، بایدن نباید اجازه دهد که به خاطر توهمات و رویاهای "معامله بهتر"،  برجام به عنوان جامع‌ترین سند تاریخ عدم اشاعه هسته‌ای، نابود شود و فرصت‌های جدید برای ایجاد نظام همکاری و امنیت در خلیج فارس بلوکه شود، نظامی که موجب صلح پایدار خواهد بود و می‌تواند مسیر عاری‌سازی منطقه از سلاح‌های هسته‌ای و کشتار جمعی را تسهیل کند.

به گزارش ایسنا،  اخیرا برخی تحلیل گران نسبت به این که برجام دیگر کارآیی ندارد و بهتر است به جای برجام توافق جامع منطقه‌ای میان ایران و کشورهای عرب منطقه با حضور آمریکا و دیگر قدرت‌ها انجام شود، نظریاتی را ابراز کرده بودند.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: سید حسین موسویان برجام حسين اميرعبداللهيان استانی سیاسی مجلس یازدهم برنامه هسته ای ایران نمایشگاه کتاب ۱۴۰۲ رئيس جمهور سيدابراهيم رئيسي برجام حسين اميرعبداللهيان استانی سیاسی مجلس یازدهم برنامه هسته ای ایران احیاء برجام دولت بایدن توافق موقت خلیج فارس تحریم ها هسته ای

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۳۸۷۴۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فضاسازی تبلیغی پارلمان اروپا علیه عملیات «وعده صادق»

نمایندگان پارلمان اروپا روز پنجشنبه با صدور قطعنامه‌ای جانبدارانه، پاسخ ایران به تجاوزگری رژیم صهیونیستی علیه کنسولگری کشورمان در سوریه را محکوم کردند و خواستار خویشتن‌داری طرف‌ها و جلوگیری از تشدید تنش‌ها شدند.

در این قطعنامه که یک نسخه آن در تارنمای پارلمان اروپا منتشر شد، قانون‌گذاران اروپایی خواستار تشدید سیاست شکست خورده تحریم ایران شدند. آنها در تداوم حمایت تمام‌قد غرب از رژیم تروریستی صهیونیستی به ابراز تاسف از تجاوز این رژیم علیه کنسولگری ایران بسنده و اشاره کرده‌اند که اصل مصونیت اماکن دیپلماتیک باید طبق قوانین بین المللی رعایت شود.

گفتنی است که ایران با بهره گیری از حق ذاتی دفاع از خود مبتنی بر ماده ۵۱ منشور ملل متحد و در پاسخ به تجاوزات نظامی مکرر رژیم اسرائیل، به ویژه حمله نظامی علیه مکان دیپلماتیک ایران که در روز ۱۳ فروردین ماه (اول آوریل ۲۰۲۴) در نقض آشکار حقوق بین الملل و بند ۲ منشور ملل متحد صورت گرفت و متعاقب آن ناتوانی شورای امنیت برای اتخاد تدابیر لازم برای محکومیت و مسئولیت پذیر کردن متجاوز، مجموعه‌ای از حملات نظامی علیه اهداف نظامی در سرزمین‌های اشغالی را انجام داد.

جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد که به اهداف و اصول حقوق بین الملل و منشور ملل متحد متعهد است، اما در بکار گیری حق ذاتی دفاع از خود بر اساس حقوق بین الملل در هنگام ضرورت تردید نخواهد کرد.

نمایندگان پارلمان اروپا در بخش دیگری از قطعنامه جانبدارانه‌ای که امروز صادر شد، ضمن تکرار ادعا‌های بی‌اساس و سیاه‌نمایی درباره نقش ایران در منطقه، از تصمیم اخیر شورای وزیران امور خارجه اتحادیه برای تشدید سیاست شکست‌خورده تحریم ایران استقبال کرده و خواستار افزودن فوری نام اشخاص و نهاد‌های نظامی ایرانی در فهرست تحریم‌ها شدند.

آنها همچنین درخواست غیرقانونی افزودن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به فهرست سازمان‌های به اصطلاح تروریستی را تکرار کرده و از جوسپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا خواستار اقدام در این زمینه شدند.

بر اساس گزارش‌ها بورل قرار است فهرست تحریم‌های جدید علیه ایران را در پی عملیات وعده صادق ارائه کند؛ وی با این حال تصریح کرده است که شناسایی سپاه پاسداران به‌عنوان نهاد به اصطلاح تروریستی، بدون حکم دادگاه امکان پذیر نیست.

او هفته پیش در نشست با خبرنگاران در این باره گفت: ما به حکمی نیاز داریم که نشان دهد سپاه ایران در یک پرونده تروریستی دخیل بوده است. در شرایط کنونی چنین پرونده‌ای موجود نیست و من به همکارانم گفتم که پاسخ همانی که است چند ماه پیش اعلام شد.

قانون‌گذاران اروپایی در فراز دیگری از این قطعنامه به توافق سال ۹۴ اشاره کرده و بدون توجه به خروج یکجانبه ایالات متحده آمریکا از این توافق و بدعهدی کشور‌های اروپایی عضو برجام، خواستار پایبندی کامل ایران به تعهدات خود شدند.

گفتنی است که ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت. اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۱۷ (دی ماه ۱۳۹۵) و پس از چند اقدام مقدماتی، نهایتاً با اتخاذ مواضع مغایر با مفاد برجام، با خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از آن در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸)، در دو مرحله تحریم‌های ثانویه آن علیه ایران بازگردانده شد.

اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشار‌های ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، نهایتاً در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ (۸ می ۲۰۱۹) شورایعالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.

ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشور‌های اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند. اما با توجه به اینکه کشور‌های اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد. کاهش تعهدات ایران بر اساس مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت گرفت.

دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد، اما تاکنون دربرابر هرگونه اقدام معتبر برای جبران رفتار نادرست گذشته کوتاهی کرده است.

این درحالیست که ایران با وجود بدعهدی طرف مقابل، حداکثر شجاعت و بصیرت خود را با موافقت برای مشارکت در مذاکرات وین با هدف حفظ توافق برجام نشان داد، اما تجربه ماه‌ها مذاکرات در وین ثابت کرد کاخ سفید به دلیل مشکلات داخلی و فشار رژیم صهیونیستی قدرت تصمیم‌گیری برای بازگشت به توافق هسته‌ای را ندارد.

جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد که اگر طرف آمریکایی واقع‌بینانه عمل کند، امکان دستیابی به توافق نهایی وجود دارد. توافق مد نظر ایران سندی است که علاوه بر تضمین طرف‌های مقابل به پایبندی، تحریم‌ها را به صورت موثر و قابل‌راستی آزمایی رفع کند.

منبع: ایرنا

باشگاه خبرنگاران جوان بین‌الملل اروپا و آمریکا